Page 119 - 4-сон

• Талаффуз пайтида талабаларда учрайдиган хатолардан яна бири, улар
[w] товушини [v] деб талаффуз қиладилар: noir [‘nwa:r] ўрнига [‘nva:r]

• Талаба тўғри талаффуз қилиши учун урғу, ритм, оҳангни ҳам яхши
билиши керак, чунки улар мазмунга таъсир кўрсатади(3, 74). Натижада турли
мазмун, маъно келиб чиқади. Масалан:

Il est parti. / Il est parti?
Ça va, Lise? / sa valise.
Ритмик гуруҳнинг сўнгги бўғинига тушувчи ритмик урғу эса сўзнинг
биринчи ёки иккинчи бўғинига тушувчи мантиқий ва ҳис – ҳаяжон
урғуларига ўз ўрнини бўшатиб бериш ҳоллари кузатилмоқда:
On peut en être cer’tain. ўрнига On peut ’en être certain.
Мажбурий боғланишлар камайиб, факулътатив боғланишлар йўқолиб
бораяпти. Вокализм соҳасида гармонизация ҳодисаси содир бўлаётган бўлса,
консонантизм соҳасида “қисқа” е нинг тушиб қолиши натижасида
ассимиляция ҳодисаси кўпайиб боряпти:
bête [ 'bε: t ] – bêtise [ be 'ti :z ], le film projeté [ ləfilmpro∫'te ]
Ce soir? A non! Pas c(e) soir. Ça m(e) convient, ça m(e) va.
Француз тилида унлиларнинг чўзиқ талаффуз қилиниши натижасида
сўзнинг маъноси хам ўзгаришини ёддан чиқармаслик керак. Яъни
унлиларнинг чўзиқлиги маъно ўзгартирувчи сифатга эгадир. Очиқ чўзиқ [ε:]
очик қисқа [ε]дан фарқланади :
Maitre [mε:tr] (ўқитувчи, …) – mettre [mεtr] (қўймок, …)
Француз тилига ўқитиш жараёнида юқорида қайд этилган хусусиятлар
бир қатор қийинчиликларга сабаб бўлиб, улар интерференция муаммоларини
келтириб чиқаришини ҳисобга олган ҳолда, талабаларга французча
талаффузни ўргатишда қуйидагиларга эътибор қаратилиши ўринли, деб
ҳисоблаймиз:
• Фонетик материални қўпроқ қайтариш (Талаба фонетикани пухта
эгалламоғи унинг қоидаларига риоя қилмоғи керак);
• Тақлид қилдириш машқларини қўллаш. (Биргаликда жўр бўлиб
талаффуз килиш, якка талаффуз қилиш);
• Сўзларни фарқлаб қўллаш;
• Интерференция ҳолатларининг олдини олувчи бир қатор фонетик
амалий машқлар бажариш;
• Техник воситалардан кенг фойдаланиш ва ҳ.к.

www.journal.fledu.uz 119

Илмий-методик электрон журнал