Page 190 - 4-сон
P. 190
Когнитив ва креатив фикрлаш билан боғлиқ бир нечта қоида мавжуд.
Шулардан бири — когнитив назоратдан қочиш, яъни хато қилишдан,
одамларнинг гапидан қўрқмаслик, ўз-ўзини койимасликдир, яъни: “Мен буни
бажара олмайман, шунинг учун бу ишни бошлашнинг ҳам кераги йўқ, бунга
тайёр эмасман” — деган фикрнинг ўзидан қочиш зарур. Фикрларингизни
эркин қўйинг, шунда улар сизни керакли ва тўғри йўлга бошлайди. Мия
калькулятор сингари ҳисоблаш ишлари билан машғул бўлмаслиги лозим.
Баъзи бир фирмаларда (масалан, Японияда) ишга хатти-ҳаракати хиппиларга
ўхшаб кетадиган, жиннисифат одамни қабул қилишади. У ҳеч қандай қоидага
бўйсунмайди. Барчага халақит беради, пулни ишламасдан олади, ишга
костюмда эмас, балки йиртиқ жинси шимда келади. Қоидаларга риоя
этмайди, мумкин бўлмаган жойда чекади ва атрофдагиларда ўзига нисбатан
кучли салбий муносабатни уйғотади. Барчанинг жонига теккач эса бирданига
барча хатоларни кўрсатиб, ходимларни тўғри йўлга бошлайди. Натижада
даромад — 5 миллиард АҚШ долларига ошади.
1998 йили Googleда сўровлар сони ўртача 9,8 мингни ташкил этган
бўлса, ҳозир 4,7 триллиондан ошмоқда. Ҳозир биз Google самарани
кузатмоқдамиз, яъни биз ахборотни исталган миқдорда тезлик билан олиш
каби ёқимли “нина”га ўтирдик. Бу ўз навбатида хотирамизнинг пасайишига
олиб келмоқда. Ишчи хотирамиз тобора қисқармоқда. 2011 йили “Science”
журналида ўтказилган бир тажриба ҳақида чоп этилган эди. Мақолада
интернетга тез ва осон кира оладиган талабалар компьютергача бўлган
даврдаги талабаларга нисбатан 100 МАРТА КАМ ахборотни ёдда олиб қолар
экан. Бу ўша пайтдан буён бизнинг миямиз ўзгарганлигини билдиради. Биз
хотирамизда сақлаш лозим бўлган нарсаларни компьютер хотирасида
сақлашни афзал билмоқдамиз. Компьютерга бўлган қарамлигимиз тобора
кучаймоқда. Google қанчалик кўп бўлса, унга биз қидирув тизими эмас,
балки жонли мавжудот сифатида қараб, тўлиқ ишонмоқдамиз. Афсус... Нега
қидирув тизими сизга топиб берган ахборотнинг тўғрилигига ишонасиз? У
бизнинг душманимиз эмаслигига ким кафолат беради? Интернет техноло-
гияларга тўлиқ ўз ихтиёримизни топшириб, шахс сифатида “мен”имизни
йўқотмоқдамиз. Биз киммиз? Ҳатто интернетдаги дўстимиз кимлигини ҳам
билмаймиз. Йўқ, мен интернетни тўлиқ ёмонламоқчи эмасман, чунки
кунимнинг ярми компьютер ёнида ўтади. Яқинда мен ўзимга планшет сотиб
олдим ва ўзимдан сўрадим: нега мен уларга қарамман? Нега мен улар менга
тиқиштираётган айнан Windowsнинг мана шу кўринишидан фойдаланишим
керак? Нега мен ўзимнинг кулранг ҳужайраларимни қандайдир техник
www.journal.fledu.uz 190
Илмий-методик электрон журнал
Шулардан бири — когнитив назоратдан қочиш, яъни хато қилишдан,
одамларнинг гапидан қўрқмаслик, ўз-ўзини койимасликдир, яъни: “Мен буни
бажара олмайман, шунинг учун бу ишни бошлашнинг ҳам кераги йўқ, бунга
тайёр эмасман” — деган фикрнинг ўзидан қочиш зарур. Фикрларингизни
эркин қўйинг, шунда улар сизни керакли ва тўғри йўлга бошлайди. Мия
калькулятор сингари ҳисоблаш ишлари билан машғул бўлмаслиги лозим.
Баъзи бир фирмаларда (масалан, Японияда) ишга хатти-ҳаракати хиппиларга
ўхшаб кетадиган, жиннисифат одамни қабул қилишади. У ҳеч қандай қоидага
бўйсунмайди. Барчага халақит беради, пулни ишламасдан олади, ишга
костюмда эмас, балки йиртиқ жинси шимда келади. Қоидаларга риоя
этмайди, мумкин бўлмаган жойда чекади ва атрофдагиларда ўзига нисбатан
кучли салбий муносабатни уйғотади. Барчанинг жонига теккач эса бирданига
барча хатоларни кўрсатиб, ходимларни тўғри йўлга бошлайди. Натижада
даромад — 5 миллиард АҚШ долларига ошади.
1998 йили Googleда сўровлар сони ўртача 9,8 мингни ташкил этган
бўлса, ҳозир 4,7 триллиондан ошмоқда. Ҳозир биз Google самарани
кузатмоқдамиз, яъни биз ахборотни исталган миқдорда тезлик билан олиш
каби ёқимли “нина”га ўтирдик. Бу ўз навбатида хотирамизнинг пасайишига
олиб келмоқда. Ишчи хотирамиз тобора қисқармоқда. 2011 йили “Science”
журналида ўтказилган бир тажриба ҳақида чоп этилган эди. Мақолада
интернетга тез ва осон кира оладиган талабалар компьютергача бўлган
даврдаги талабаларга нисбатан 100 МАРТА КАМ ахборотни ёдда олиб қолар
экан. Бу ўша пайтдан буён бизнинг миямиз ўзгарганлигини билдиради. Биз
хотирамизда сақлаш лозим бўлган нарсаларни компьютер хотирасида
сақлашни афзал билмоқдамиз. Компьютерга бўлган қарамлигимиз тобора
кучаймоқда. Google қанчалик кўп бўлса, унга биз қидирув тизими эмас,
балки жонли мавжудот сифатида қараб, тўлиқ ишонмоқдамиз. Афсус... Нега
қидирув тизими сизга топиб берган ахборотнинг тўғрилигига ишонасиз? У
бизнинг душманимиз эмаслигига ким кафолат беради? Интернет техноло-
гияларга тўлиқ ўз ихтиёримизни топшириб, шахс сифатида “мен”имизни
йўқотмоқдамиз. Биз киммиз? Ҳатто интернетдаги дўстимиз кимлигини ҳам
билмаймиз. Йўқ, мен интернетни тўлиқ ёмонламоқчи эмасман, чунки
кунимнинг ярми компьютер ёнида ўтади. Яқинда мен ўзимга планшет сотиб
олдим ва ўзимдан сўрадим: нега мен уларга қарамман? Нега мен улар менга
тиқиштираётган айнан Windowsнинг мана шу кўринишидан фойдаланишим
керак? Нега мен ўзимнинг кулранг ҳужайраларимни қандайдир техник
www.journal.fledu.uz 190
Илмий-методик электрон журнал
